ORKA Bilgisayar Programlarında,

                TEK DÜZEN   HESAP PLANINA GÖRE                         
      HAL KOMİSYONCUSUNUN MUHASEBE KAYITLARI        

  II) TANIMLAR:                                                                       

     II.1) MÜSTAHSİL : Meyve/Sebze Üreticisidir. Zirai Kazanç Vergisine tabidir.
     II.2) HAL : 80 sayılı yasa gereğince Belediyelerce kurulmuş olup, bir nev'i Meyve ve Sebze Borsası görevi görür.                                    
     II.3) HAL RÜSUMU : Satılan Ürün bedeli üzerinden belirli oranda hesaplanan ve Belediyeye Ödenen bir nev'i Harç'tır.(Bu gün için %2 dir.)       
     II.4) HAL KOMİSYONCUSU : Müstahsilin gönderdiği ürünleri HAL içerisinde MÜSTAHSİL namına satışını gerçekleştiren ve bu hizmetine karşılık Satış üzerinden Komisyon alan kişi veya Kurum' dur.    

  III) HAL KOMİSYONCUSUNUN GÖREVLERİ :    
                                          
       Müstahsilin kendisine gönderdiği ürünlerin;                                  
       1-) Navlun (Nakliye)bedellerini öder,                                        
       2-) Müstahsilin ürününü O' nun namına satar,                                 
       3-) Ürünün  Satışından sonra;                                                 
            a-) Hal Rüsumunu öder,                                                     
            b-) Eğer Müstahsil Vergiden Muaf ise; * Zirai Ürün Stopaj Vergisi ve Fon' unu öder,         
            c-) Satış sırasında tahsil ettiği KDV'ni (Yersiz ve Fazla Hesaplanan KDV. olarak) VERGİ DAİRESİ' ne öder,                                 
            d-) Bu hizmetlerine karşılık satış tutarı üzerinden KOMİSYON bedeli ve KDV.ni tahsil eder.                                                
  IV) KOMİSYONCUNUN TUTACAĞI DEFTER ve KULLANACAĞI BELGELER:

     * 80 Sayılı Hal' ler Kanuna göre:                                               
     1-) Satış Bordroları : Günlük Satışların dökümünün yapıldığı bordro olup, HAL RÜSUMU bu bordro üzerinden hesaplanır.                                
     2-) Cari Hesap Defteri : Müstahsile yapılan ödemelerin kaydedildiği defter.
     3-) Döküm Defteri : Müstahsillerin Günlük Satışlarını gösterir Defterdir. MÜSTAHSİL FATURASI Bu deftere göre tanzim edilir.                         

     MÜSTAHSİL FATURASINDA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER:  
                
         a-) Satışların(Günlük olarak ) Miktar ve Tutarı.                         
         b-) Müstahsil Namına yapılan ödemeler.                          
         c-) Yapılan Vergi kesintileri.                                            
         d-) Alınan Komisyon Bedeli.                                                
    * VUK 'na Göre:                                                                   
    1-) Komisyoncu, VUK.nu gereğince 1.ci veya 2.ci sınıf Tüccarın tutacakları yasal defterlerdir.                                                         
     KULLANACAĞI BELGELER :
                                                         
        a-) Perakende Satış Faturası : Müstahsil Mallarının satışı sırasında  tanzim edilen faturadır. Bu faturalardaki tutarlar Satış Bordrolarına aktarılır.
        b-) Müstahsil Faturası : (İçeriği yukarıda anlatılmıştır.)                

     V) HAL KOMİSYONCUSUNUN MUHASEBE KAYITLARI:

     V.1) HESAP PLANI :                                                               

          100 KASA HESABI                                                             
          100 01 Nakit Kasası                                                         
          100 90 Hal Kasası     
                                                   
                     329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR                                           
                     (Gerekçe: Komisyoncuya Göre Müstahsil Bir Satıcı Değildir.)

                     329 90 Müstahsiller                                               
                     329 90 1 Üretici Müstahsilleri                                    
                     329 90 2 Firma Müstahsilleri                                       

          800 MÜSTAHSİLLER HESABI  (*)                                              
          800 1    FİRMA Müstahsilleri                                              
          800 1 01 FİRMA Müstahsil Ürün Satışları                                  
          800 1 02 FİRMA Müstahsil Sandık Satışları                               
          800 1 03 FİRMA Müstahsil Tahsil Edilen K.D.V.                           
          800 2    ÜRETİCİ Müstahsilleri                                            
        800 2 01 ÜRETİCİ Müstahsil Ürün Satışları                               
          800 2 02 ÜRETİCİ Müstahsil Sandık Satışları                             
          800 2 03 ÜRETİCİ Müstahsil Tahsil Edilen K.D.V.                          
 
                     801 MÜSTAHSİL NAMINA YAPILAN ÖDEMELER HESABI                    
                     801 1    FİRMA  Müstahsilleri                                     
                     801 1 01 FİRMA  Müstahsil-Komisyon                               
                     801 1 02 FİRMA  Müstahsil-Navlun(Nakliye)                        
                     801 1 03 FİRMA  Müstahsil-Hal Rüsumu  
                     801 1 04 FİRMA  Müstahsil-Bağ-Kur                                 
                     801 1 05 FİRMA  Müstahsil-Borsa                                  
                     801 1 06 FİRMA  Müstahsil-Mera Fonu                              
                     801 1 10 FİRMA  Müstahsil-Diğer Masraf                          
                     801 1 20 FİRMA  Müstahsil-Vergi Stopajı                          
                     801 1 21 FİRMA  Müstahsil-Stopaj Fonu                            
                     801 2     ÜRETİCİ Müstahsilleri                                    
                     801 2 01 ÜRETİCİ Müstahsil-Komisyon                              
                     801 2 02 ÜRETİCİ Müstahsil-Navlun(Nakliye)                      
                     801 2 03 ÜRETİCİ Müstahsil-Hal Rüsumu                            
                     801 2 04 ÜRETİCİ Müstahsil-Bağ-Kur                               
                     801 2 05 ÜRETİCİ Müstahsil-Borsa                                 
                     801 2 06 ÜRETİCİ Müstahsil-Mera Fonu                             
                    801 2 10 ÜRETİCİ Müstahsil-Diğer Masraf                          
                     801 2 20 ÜRETİCİ Müstahsil-Stopaj Vergi                          
                     801 2 21 ÜRETİCİ Müstahsil-Stopaj Vergi Fonu                    

 (*) Bilindiği üzere Tekdüzen Hesap Planın da 8'li Guruptaki Hesaplar serbest bırakılmıştır,Önemli özelliği dönem sonlarında Borç ve Alacak bakiyesi veremeyecek olmasıdır.

      8'li HESAP Gurubunun Çalıştırılma gerekçesi :
    – Müstahsil Namına yapılan satışın,Komisyoncunun kendisine ait bir satış olmayışı, 
    – Bu gurup hesapların istatistiki çalışmaya uygun oluşu,                     
    – Müstahsilin gönderdiği ürünlerin bozulmaya ve çürümeye yatkın oluşu nedeni ile satış süresinin kısa oluşundan dolayı tercih edilmiştir.                
    – Bütün Müstahsillere tek hesap açılış nedeni, komisyoncunun Bu hesaplarla ilgili ayrıntıları gösteren defterleri Tutmak zorunda olduklarından Hesap Planı detaylarına gerek olmadığı kanaatindeyiz.                             
    V.2) HESAPLARIN ÇALIŞTIRILMASI :                                                  

 Mad.1) —————– ./. —————–                                    

        801 2 02 (Navlun) …………………         117.000                  
                        100 90 (Hal Kasası )………                            117.000

        Müstahsil A Ürününü satılmak üzere Komisyoncuya göndermiş.               
        Komisyoncu 100.000._TL Nakliye ve 17.000  TL KDV ödemiştir.              

 Mad.2) —————– ./. —————–                                    

        100 90 (Hal Kasası )……………….       2.088.000                  
                     800 2 01 (Müstah.Ürün Satış)                           1.500.000
                     800 2 02 (Müst.Sandık Satış)                             400.000
                     800 2 03 (Müs.Namına Tah.Kdv)                          188.000

                   (Mal: 120.000 + Sandık: 68.000)                                 

     Müstahsil A Zirai Kazanç Vergisinden muaftır. Müstahsilin ürünü 1.500.000   TL.
satılmış ayrıca satış sırasında % 8 üzerinden KDV tahsil edilmiştir.Yine müstahsile ait
olan sandıkların satışından 400.000  TL elde edilmiş bu satış üzerinden de %17 KDV
tahsil edilmiştir.                                     

 Mad.3) —————– ./. —————–                                    

        800 2 03 (Müs.Namına Tah.Kdv) ………         188.000                  
                       391 99 (Fazla Yersiz KDV)….                            188.000

    Müstahsil KDV Mükellefi olmadığı için Tahsil edilen KDV'nin ilgili Hesaba virmanı       

 Mad.4) —————– ./. —————–                                    

        801 2 03 (Hal Rüsümu) ……………..          30.000                  
                       100 90 (Hal Kasası )………                             30.000

    Müstahsil A'nın 1.500.000  Tl satış tutarı  üzerinden % 2 Hal Rüsumu ödenmiştir.

 Mad.5) —————– ./. —————–                                    

        801 2 01 (Komisyon) ……………….         144.400                  
                       600 01 (Komisyon Geliri)…..                            120.000
                       391 17 (Komisyon Kdv)……..                            20.400

    Komisyoncu,Müstahsilin ürünlerinin satış tutarı üzerinden %8   Komisyonunu tahsil
etmiştir.                                                 

 Mad.6) —————– ./. —————–                                    

        801 2 20 (Gelir Vergisi)…..                    60.000                  
        801 2 21 (Gelir Vergisi-Fonu)                     6.000                  
                       360 01 01 Stopaj Gelir Ver…                             60.000
                       360 01 02 Stopaj Fon ……..                             6.000

   Komisyoncu, ürün satış bedeli üzerinden %4 Zirai ürün Stopajı ve Fon payını tahsil
etmiştir.                                              

 Mad.7) —————– ./. —————–                                    

        800 2 01 (Müstah.Ürün Satış) ……….       1.500.000                   
        800 2 02 (Müst.Sandık Satış) ……….          400.000                  
                       801 2 01 (Komisyon) ………                            140.400
                       801 2 02 (Navlun) ………..                              117.000
                       801 2 03 (Hal Rüsümu) …….                            30.000
                       801 2 20 (Gelir Vergisi)…..                                60.000
                       801 2 21 (Gelir Vergisi-Fonu)                               6.000
                       329 90 1 (Çiftçi Müstahsil)                            1.546.000

        Hesaplar arası virman                                                        

 Mad.8) —————– ./. —————–                                     

        100 01    Nakit Kasa ………………         394.400                  
        329 90 2  (Çiftçi Müstahsil)………..        1.546.000   
                         100 90 (Hal Kasası )………                          1.941.000

        Müstahsil A'ya yapılan Ödeme./Hal Kasa Virmanı                                           

 * NOT -1 : Sandık, vesaire  ambalaj malzemeler 900 (Nazım Hesaplar)`ın altında da takip edilebileceği aşikardır. anlaşılır olsun diye her bir işlem ayrı ayrı  mahsup yapılmıştır. Orka entegre programı bazı maddeleri birleştirerek yapar.  

 * NOT -2 : Bu Program anlatımı 2000 yılında yazılmıştır. Bazı eksiklikler olabilir. Ama Temel mantık aynıdır.